Wyraźną cechą województwa śląskiego jest wysoki poziom eksportu w przeliczeniu na jednego mieszkańca, wynoszący w 2001 r. ponad 1237 USD, co wskazuje na wysoką konkurencyjność oferty eksportowej, a także na umiędzynarodowienie gospodarki. Korzystna jest również znaczna dywersyfikacja rynków zbytu. Równocześnie duże powiązania handlowe z państwami Europy Środkowo-Wschodniej stwarzają szansę dla rozwoju eksportu, w perspektywie ułatwienia wzajemnej wymiany handlowej po wejściu części z tych krajów do Unii Europejskiej. Konieczne będzie poniesienie znacznych nakładów inwestycyjnych na unowocześnienie i poprawę atrakcyjności oferty eksportowej na rynki UE.
Dominują w eksporcie jednak produkty kapitałochłonne i surowcochłonne, przy niskim udziale dóbr technologicznie zaawansowanych, a udział regionu w eksporcie do Unii Europejskiej spada. Mimo, że głównym towarem eksportowym stały się środki transportu samochodowego, znaczny udział w eksporcie ma nadal węgiel. Udział węgla będzie w eksporcie będzie malał, gdyż jego wydobycie jest nieopłacalne. Z uwagi na przewidywany wzrost kosztów pracy istnieje zagrożenie przenoszenia produkcji samochodów mechanicznych do krajów byłego ZSRR.
( www.poprzez.net.pl – przykład śląskich nowych technologii )
Mocną stroną regionu w zakresie potencjału innowacyjnego jest wysoki odsetek pracujących w sferze badań i rozwoju. Niestety przeciętny udział nakładów na badania i rozwój w przychodach ze sprzedaży świadczy o stosunkowo słabym powiązaniu sfery badawczo-rozwojowej z przemysłem i niewykorzystaniu istniejącego potencjału w tym zakresie. Świadczy o tym spadek udziału regionu śląskiego w krajowych nakładach i zatrudnieniu w tej sferze, w znacznym stopniu powiązanej ze schyłkowymi branżami przemysłu.
W zakresie zagranicznych inwestycji bezpośrednich udało się województwu przyciągnąć zbyt mało poważnych inwestorów w stosunku do potencjału demograficznego i gospodarczego regionu, ale można liczyć na wzrost zaangażowania kapitału zagranicznego w trakcie trwającego procesu reindustrializacji Górnego Śląska. Obserwowany jest dynamiczny wzrost znaczenia inwestorów zagranicznych w gospodarce regionu. Wzrost zaangażowania inwestorów zagranicznych będzie zależeć od skutecznej promocji regionu wśród unijnych i inwestorów i skutecznego konkurowania o kapitał zagraniczny z innymi regionami Polski.
Wysoki poziom sprawności instytucjonalnej regionu będzie pozytywnie wpływać na spójność i staranność w przygotowaniu projektów o dofinansowanie z unijnych środków pomocowych. Dodatkowym atutem jest doświadczenie w realizacji i pozyskiwaniu środków na projekty w ramach funduszu PHARE, co powinno ułatwić wykorzystanie funduszy strukturalnych, mogących być istotnym sposobem na finansowanie procesu restrukturyzacji gospodarki regionu. Barierą może okazać się przeciętna zdolność regionu do współfinansowania projektów.
Bardzo niski odsetek pracujących w rolnictwie wskazuje na jego marginalne znaczenie w gospodarce regionu. Z tego względu więc restrukturyzacja sektora rolniczego nie będzie zbytnim obciążeniem dla gospodarki regionu. Porównanie liczby osób pracujących w rolnictwie do powierzchni użytków rolnych świadczy o znacznym przeludnieniu wsi. Słabą stroną śląskiego rolnictwa jest także znaczne rozdrobnienie gospodarstw, niski poziom towarowości i niski udział eksportu artykułów rolnych do krajów Unii europejskiej w całości eksportu tych produktów. Jednym z kierunków rozwoju rolnictwa śląskiego powinna być produkcja warzyw i owoców, przede wszystkim ze względu na ogromny lokalny rynek zbytu.
Wysoka mobilność przestrzenna mieszkańców i niski odsetek pracujących w rolnictwie to mocne strony górnośląskiego rynku pracy, ukształtowanego w rezultacie długotrwałego procesu industrializacji regionu. Nie należy jednak zapominać, że proces ten doprowadził do nadmiernego rozwoju przemysłu, a w konsekwencji spowodował olbrzymie koszty ekologiczne i społeczne, stając się źródłem stałych napięć i konfliktów w trakcie obecnej bolesnej, lecz niezbędnej restrukturyzacji gospodarki regionu. Rynek pracy charakteryzuje wysoki udział zatrudnionych w przemyśle i w sektorze publicznym. Niska atrakcyjność osiedleńcza regionu i słabe perspektywy rozwoju zawodowego mogą spowodować odpływ zwłaszcza młodej i wykształconej części ludności, co stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju Górnego Śląska. Szansę stwarzają znaczne środki publiczne kierowane do regionu w celu restrukturyzacji zatrudnienia w związku z ograniczeniem wydobycia węgla i zamykaniem kopalń.
Proces prywatyzacji, stanowiący podstawę transformacji gospodarczej jest w województwie śląskim stosunkowo słabo zaawansowany. Będzie to niewątpliwie wywierać negatywny wpływ na możliwości rozwojowe województwa śląskiego.
W latach 2004-2012 spodziewany jest w wyniku integracji średnioroczny wzrost wartości dodanej równy 2,0 procent oraz wzrost zatrudnienia równy 1,0 procent, a więc znacznie poniżej średniej krajowej. Wynika to z trudnej sytuacji gospodarki górnośląskiej, która jest słabo zaawansowana w procesie restrukturyzacji.